Od ponad dekady w Polsce obserwujemy rozwój rynku niebankowych pożyczek konsumenckich. Jego katalizatorem były restrykcyjne regulacje kredytowe banków komercyjnych prowadzące do przeregulowania, rozwój zastosowań nowoczesnych technologii w finansach i powstanie segmentu technologii finansowych (FinTech), a w przypadku sektora pożyczkowego segmentu LendTech. Z danych Polskiego Związku Instytucji Pożyczkowych wynika, że z pożyczek korzysta ok. 3 mln Polaków, w tym większość w kanale on-line.
Stereotypowe postrzeganie statystycznego klienta instytucji pożyczkowej jako osoby słabo wykształconej, o niskich dochodach, zamieszkującej mniejszą miejscowość i nie korzystającą z usług bankowych (samowykluczonej lub wykluczonej przymusowo przez system bankowy ze względu na niski dochód i/lub złą historię kredytową) powinien podlegać weryfikacji w ramach segmentu LendTech. Wykluczenie finansowe w dobie cyfryzacji jest nieodłącznie powiązane z wykluczeniem cyfrowym, które może wynikać z braku dostępu do sieci internetowej lub sieci o niskiej jakości transmisji danych. Ponadto, w dobie ESG konieczna jest ewaluacja działalności instytucji pożyczkowych w zakresie odpowiedzialnego kredytowania konsumenckiego, dbania o aspekty społeczne i ekologiczne.
Innowacje technologiczne w usługach finansowych sprawiają, iż z jednej strony przeobrażeniom ulega model tradycyjnych pośredników finansowych, a z drugiej kreują one nowe potrzeby i oczekiwania konsumentów względem oferty produktów i usług finansowych, w tym instytucji pożyczkowych – to uzasadnia potrzebę analizowania przez autorów zjawiska z dwóch osobnych perspektyw – popytowej i podażowej. Zainteresowanie korzystaniem z FinTech rośnie. Według danych raportu Global FinTech Adoption Survey 2020 w 2015 roku tylko 16% konsumentów korzystało z usług sektora FinTech, w 2017 – 33%, a w 2019 już 64%. Badacze, poszukując przyczyn dynamicznego rozwoju tego rynku, analizują powody korzystania z usług FinTech. Ponadto wskazują na szanse i zagrożenia z tym związane (np. Szpringer, 2017). Zdaniem Ehrentraud i in., 2020 sektor FinTech może wspierać wzrost gospodarczy i ograniczać wykluczenie w dostępie do usług finansowych. Tezę tę można też odnaleźć w dokumencie Komisji Europejskiej z 2019 r. prezentującym rekomendacje dotyczące regulacji, innowacji i finansów. M. Folwarski, 2021 dowodzi, iż innowacje cyfrowe w bankowości pozytywnie wpływają na włączenie finansowe i cyfrowe społeczeństwa w krajach UE i wskazuje na znikomą liczbę badań i danych dotyczących sektora FinTech. Według najlepszej wiedzy członków zespołu grantowego zdobytej na podstawie przeglądu krajowych i zagranicznych baz literaturowych oraz danych empirycznych nie istnieją opracowania naukowe poświęcone rynkowi usług LendTech rozpatrywanemu w aspekcie jego związku z problemem wykluczenia kredytowego, stanowiącego jeden z rodzajów wykluczenia finansowego w dobie zrównoważonych finansów. Dostrzeżona luka badawcza oraz ważność sektora FinTech zarówno dla gospodarki, jak i społeczeństwa skłaniają autorów do przeprowadzenia badań w tym zakresie.
W związku z istniejącą luką badawczą w ramach międzyuczelnianego grantu badawczego 4 uczelni – UE Poznań, SGH, UE Wrocław i UE Katowice zespół badawczy przeprowadzi 2 badania empiryczne – jedno dotyczące strony popytowej rynku wśród gospodarstw domowych, drugie strony podażowej rynku wśród spółek pożyczkowych i podmiotów oferujących płatności odroczone (BNPL). Celem głównym badania naukowego jest identyfikacja związku między korzystaniem z pożyczek pozabankowych on-line i płatności odroczonych a skalą wykluczenia kredytowego w dobie zrównoważonych finansów, określenie konsekwencji tej relacji oraz sformułowanie na tej podstawie rekomendacji dla interesariuszy sektora LendTech. Zespół badawczy sformułował również szereg celów cząstkowych. Czas realizacji grantu został określony na lata 2022-2024, a jego efektem mają być artykuły naukowe w wysokopunktowanych czasopismach, referaty na konferencjach naukowych, a także raport popularyzujący wyniki badania opracowany we współpracy z BIK.
Osoby zarządzające, oferujące pożyczki i płatności odroczone zachęcamy do wypełnienia ankiety, która dostępna jest tutaj.
